CSVNO – Nhằm tạo ra hoá chất mới bảo quản cao su latex, thay thế hoàn toàn hệ TZ, TS. Hoàng Hải Hiền – Giám đốc Công ty TNHH Nghiên cứu và Chuyển giao Công nghệ Scientech, Nguyên Giảng viên Trường Cao đẳng Công nghiệp Cao su (nay là Trường Cao đẳng Miền Đông) đã nghiên cứu ra Debio-25. Đây là một sản phẩm dạng nano có khả năng bảo quản cao su rất tốt và không sinh ra chất gây ung thư Nitrosamin.

Cao su thiên nhiên là một mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam, điển hình từ đầu năm 2024 đến nay giá cao su liên tục tăng. Đặc biệt các loại cao su ly tâm (latex cô đặc) đang có giá trị xuất khẩu lớn và đem lại lợi nhuận đáng kể cho ngành cao su.

Hiện nay, việc bảo quản cao su ly tâm phụ thuộc vào amoniac, tuy nhiên amoniac rất dễ bay hơi, nên hiệu quả bảo quản sẽ giảm dần. Khi bảo quản các loại latex LA với nồng độ amoniac rất thấp thông thường sẽ được bổ sung hệ TZ. Tuy nhiên trong hệ TZ có chứa TMTD, nhược điểm của TMTD là sinh ra Nitrosamin, một chất gây ung thư đã được WHO cảnh báo và Tập đoàn Cao su Việt Nam cũng đã khuyến cáo không sử dụng TMTD trong sản xuất cao su ly tâm.

Nhằm tạo ra hoá chất mới bảo quản cao su latex, thay thế hoàn toàn hệ TZ, TS. Hoàng Hải Hiền – Giám đốc Công ty TNHH Nghiên cứu và Chuyển giao Công nghệ Scientech, Nguyên Giảng viên Trường Cao đẳng Công nghiệp Cao su (nay là Trường Cao đẳng Miền Đông) đã nghiên cứu ra Debio-25. Đây là một sản phẩm dạng nano có khả năng bảo quản cao su rất tốt và không sinh ra chất gây ung thư Nitrosamin.

Các kết quả nghiên cứu

Các nghiên cứu đã được tiến hành từ năm 2019, đưa ra các kết quả khả quan về khả năng bảo quản mủ cao su ly tâm. Kết quả khảo sát được thực hiện trong 2 tháng tại Xí nghiệp CKCB 30/4 Cao su Bình Long nhằm so sánh các hệ bảo quản không TMTD với sản phẩm Debio-25, kết quả chất lượng các mẫu thử nghiệm được trình bày trên Bảng 1:

Từ kết quả bảng 1, chúng tôi đã đề xuất chọn Debio 25 xử lý thử nghiệm vào thành phẩm ly tâm trong sản xuất theo quy mô công nghiệp. Thực nghiệm được thực hiện trên cả cao su nhà nước và cao su tư nhân tại các nhà máy cao su lớn tại Bình Phước.

Bảng 1: Kết quả bảo quản thành phẩm sau 02 tháng tồn trữ

Quá trình bảo quản cao su của Debio-25 cho thấy hiệu quả rõ rệt, chỉ số VFA hầu như không tăng trong 6 tháng bảo quản, dao động từ 0,014 – 0,02 (đối với mủ nhà nước) và từ 0,025 – 0,035 (đối với mủ tư nhân). Sau 12 tháng VFA của mủ vẫn nằm trong TCVN, cụ thể chỉ số VFA đạt khoảng từ 0,025 – 0,03 (đối với mủ nhà nước) và 0,035 – 0,04 (đối với mủ tư nhân). Từ đó cho thấy khả năng bảo quản của Debio-25 đối với các loại mủ latex HA và LA rất tốt.

Sản phẩm đã được sản xuất và bán hàng bởi công ty TNHH Nghiên cứu và Chuyển giao Công nghệ Scientech. Hình 1 bao bì và sản phẩm Debio-25.

Lợi ích kinh tế

Nghiên cứu cho thấy liều dùng của Debio-25 trong thành phẩm latex cao su là 40 gam/tấn mủ cao su thành phẩm (tương đương 11.600đ) cho hiệu quả chất lượng sản phẩm ổn định ít nhất 12 tháng (hiện tại chưa có hoá chất nào thay thế hệ TZ ổn định được thời gian dài và giá thành cạnh tranh như Debio-25).

Nếu so sánh với hoá chất Proxel QA (chất được khuyến cáo thay thế TMTD) có giá 425.000 đ/kg, lượng dùng 200 g/tấn sản phẩm => tương đương 85.000 đ/tấn sản phẩm. Gấp 7 lần so với sử dụng Debio-25 do Scientech sản xuất.

Lợi ích khoa học – kỹ thuật – sản xuất

Phát triển kỹ thuật xử lý bảo quản cao su ly tâm, tăng giá trị sản phẩm cao su của Việt Nam;

Không làm thay đổi các quy trình sản xuất hiện tại;

Ổn định sản xuất, tăng thời gian bảo quản, tăng giá trị sản phẩm

Debio-25 không sinh ra chất gây ung thư như TMTD và không gây dị ứng như các hoá chất họ Proxel.

Debio-25 không sinh ra Nitrosamin nên ít độc hại cho môi trường và con người. An toàn trong sản xuất và môi trường.

Khả năng áp dụng

Debio-25 đã được sản xuất và đưa vào ứng dụng trong cao su từ năm 2020 cho đến nay. Hiện nay sản phẩm đã được sử dụng đại trà tại nhiều công ty cao su, đặc biệt đã được sử dụng vào sản xuất cao su ly tâm của các doanh nghiệp có sản lượng cao su ly tâm rất lớn trên địa bàn tỉnh Bình Phước, Tây Ninh, Đồng Nai,… cho hiệu quả cao.

Sản phẩm cao su ly tâm có sử dụng Debio-25 của các công ty kể trên đã và đang được xuất khẩu đi Trung Quốc, đi các thị trường khó tính như Châu Âu và Nam Mỹ.

Điển hình năm 2023-2024 latex sử dụng Debio-25 chiếm khoảng 30% sản lượng latex Việt Nam.

Thành tựu đạt được của Debio-25

– Debio-25 đã đoạt giải Bạc tại Hội chợ triển lãm Quốc tế về sáng tạo KHCN tại Seoul – Hàn Quốc (SIIF 2024).

– Sản phẩm đã đạt giải Ba – Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc lần thứ 16 năm 2020-2021, đạt giải Nhì – Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Bình Phước lần thứ VI.

– Debio-25 là công trình đã được vinh danh trong Sách vàng Sáng tạo Việt Nam

Các thành tựu đã đạt được của tác giả và sản phẩm Debio-25: