CSVN – Tôi trở về quê gặp đúng hôm trời mưa tầm tã. Những cơn mưa cứ rả rích suốt đêm ngày. Sáng sớm, vừa ngủ dậy tôi đã thấy phía chái bếp nghi ngút những lọn khói trắng bay lên như từng cụm mây trắng nhỏ xíu chờn vờn lơ lửng.

Mùi khói thơm một cách lạ lùng, tôi chạy xuống bếp gặp mẹ đang lúi húi đút củi. Mẹ nở một nụ cười thật tươi: “Sáng nay ba chúng bây tranh thủ đi gỡ lưới được mớ cá đồng, mẹ đang kho với lá nghệ và mấy quả khế chua”. Không dưng lúc đó lòng tôi rộn ràng một niềm vui khó tả. Bao nhiêu lâu rồi nhỉ? Chắc có lẽ lâu lắm rồi tôi mới lại được ăn cá kho đúng hôm ngày mưa.

Quê tôi là một vùng quê đúng nghĩa, có cánh đồng thẳng cánh cò bay, phía sau những ngôi nhà là dãy núi cao điệp trùng ôm ấp, bao bọc. Cuộc sống người dân chủ yếu dựa vào mấy thửa ruộng để trồng lúa, hoa màu, tự cung tự cấp. Tôi nhớ vào khoảng thời gian này, độ chừng tháng Tám, tháng Chín âm lịch thì mùa mưa bắt đầu. Hồi nhỏ cứ đến mùa mưa tôi thích thú vô cùng, vì được ăn những bữa cá đồng kho thật ngon.

Mùa mưa, cá từ thượng nguồn theo về, từ đầm lầy bơi ngược lên nhiều vô kể. Ba tôi nói chỉ cần chịu khó trong ngày đi thả lưới, thả lừ, đơm, đó hoặc ngồi câu chừng mấy tiếng đồng hồ là cũng có mớ cá đồng béo ngậy. Cá đồng có nhiều loại như cá chép, cá trắm, cá trôi… nhưng có lẽ nhiều nhất vẫn là cá giếc và cá rô. Ba tôi là một người rất chăm chỉ. Có ngày mưa lớn nhưng ba vẫn mặc áo, đội nón đi quăng lưới đánh cá về ăn.

Còn về phần mẹ. Trong mắt mấy chị em, mẹ tuy không phải là một đầu bếp nhưng lại nấu ăn như một đầu bếp chuyên nghiệp. Món nào món nấy mẹ nấu đều ngon xuất sắc. Nhất là món cá kho. Cá sau khi được ba mang về, mẹ làm sạch, con to chặt khúc, con nhỏ thì để nguyên. Để khử mùi tanh của cá, ngoài bỏ mấy trái ớt mẹ còn cho thêm miếng riềng. Đặc biệt nồi cá kho của mẹ sẽ không bao giờ thiếu lá nghệ thái nhỏ và những lát khế chua. Mẹ kho cá bằng nồi đất nung và hoàn toàn đun bằng bếp củi. Với cá giếc hay cá rô xương cứng thì mẹ ninh đến khi xương nhừ thì thôi.

Mâm cơm dọn ra, dĩa cá đồng với lá nghệ xanh rì, miếng khế chua vàng hươm bắt mắt, chưa ăn cũng đã thấy ngon. Lúc cho lên miệng quyện hòa với cơm nóng thì chẳng có từ nào diễn tả hết độ ngon. Cá đồng thịt vừa chắc lại vừa thơm, ngấm gia vị, ngấm vị chua của khế đậm đà vô cùng. Mấy chị em tôi cứ hễ có cá đồng kho là cái bụng lại căng tròn vì no. Vì thế  mỗi lần kho cá mẹ tôi đều phải dặn chị gái nấu thêm cơm để cả nhà ăn khỏi thòm thèm. Và có những lúc tôi cứ ước trời mưa mãi để được ăn cá kho. Nhưng sau này lớn lên mới hay rằng, trời mưa khó khăn đủ bề. Ba phải lặn lội, ngâm mình dưới đồng nước để có thể bắt được những con cá về kho.

Thời gian thấm thoát trôi đi, mới đó vậy mà đã gần hai mươi năm trôi qua, nhà tôi không còn khó khăn như trước, ba cũng không phải lặn lội mưa gió đi đánh cá nữa. Tôi cũng đã trưởng thành có dịp đi đây đi đó, thưởng thức được nhiều món ăn ngon nhưng tôi chẳng bao giờ quên được món cá kho ngày mưa. Đời người thật vui và hạnh phúc xiết bao khi còn nơi chốn để trở về, được thưởng thức món ăn xưa cũ, được quây quần bên những người thân yêu. Lúc ngồi bên mâm cơm với món cá kho với ba mẹ lòng tôi lại rưng rưng…                                                                           

NGỌC LINH