CSVN – Cứ sau Tết là khô hạn, khô cho đến tháng 5 tháng 6 mới có những cơn mưa đầu mùa. Đất đỏ bay mịt mù theo từng cơn gió, nước thì thiếu, tắm giặt phải xuống suối xa. Mùa khô cũng là mùa chống cháy cao su, cũng là mùa tăng gia cuốc đất chờ mưa gieo lúa, trồng khoai.

Nhớ sao là nhớ! Vào những năm 1980, vợ chồng tôi theo tiếng gọi của Nông trường Cao su IaNhin (ngày xưa còn gọi Ninh Đức- thuộc tỉnh Gia Lai) làm công nhân, được sự giúp đỡ và tận tình của chú Phó phòng Tổ chức Nguyễn Văn Nhi và anh Sơn (còn gọi là Sơn Bé Anh), vợ chồng tôi được phân công về đội sản xuất số 5. Đội 5 nằm trên một ngọn đồi cao, còn gọi là đồi chuối, vì đồi này chuối rừng rất nhiều, cách nông trường bộ khoảng 5 km, do bác Nguyễn Văn Định làm đội trưởng.

Đội 5 lúc bấy giờ có khoảng 40 công nhân sản xuất, chuyên trồng mới và chăm sóc cao su con, đội được 6 nóc nhà tranh vách đất cho tập thể và hộ gia đình ở, có 2 cái giếng nước, nhưng chỉ một giếng thì có bộ phận quay tay, giếng rất sâu, còn một giếng thì kéo bằng tay với sợi dây điện bằng ngón tay út.

Tây Nguyên chỉ có hai mùa mưa và nắng, mùa mưa thì nước đầy đủ, khi tới mùa nắng thì khô hạn vô cùng, chỉ vì đội 5 nằm trên một ngọn đồi nên sự khô hạn thường đến sớm hơn so với 8 đội sản xuất khác. Vì là mùa khô nên mới 4 giờ sáng, ai cũng tranh thủ dậy sớm ra giếng kéo nước, ngặt nỗi cái giếng có bộ phận quay lại hết nước trước, nên 40 công nhân phải dùng cái giếng kéo bằng tay, mà giếng sâu đến 20 mét, thế mà chỉ múc được khoảng vài thùng, mỗi thùng 10 lít là hết nước và lại phải chờ một thời gian sau nước mới có lại.

Nói về kéo nước nghe đơn giản nhưng đau tay vô cùng, bởi cuộn dây kéo lâu ngày bị bong tróc, lòi mấy lõi thép bên trong, nên khi kéo thường hay bị lõi này đâm thủng da tay. Cứ như thế qua hết 6 tháng mùa khô, đôi tay rất nhiều vết xước, và dày lên thấy rõ, về sau rút kinh nghiệm dùng giẻ rách buộc vào tay để kéo, tránh trầy xước. Nghĩ lại, đến bây giờ tôi thấy vẫn còn nhói đau.

Rồi đến lúc khô cạn hẳn, không còn giọt nước nào nữa, anh em cứ chiều chiều rủ nhau đi xuống suối tắm giặt rồi gánh nước về, vừa đi vừa về khoảng 10 km, và mỗi ngày như vậy chỉ đi lấy nước có một lần một đôi, dùng cho ăn và uống, còn tắm và giặt thì tất cả đều xuống suối.

Vào mùa khô, bụi đường đất đỏ mịt mù, những cơn gió lốc cuộn màu đất bazan cao thành ống khói lên trời, thế mà rừng cao su vẫn xanh tốt, công nhân vẫn cứ miệt mài chăm sóc, không nghỉ ngày nào, cùng nhau phát quang xung quanh bờ lô để chống cháy, hoàn thành mọi công việc mà nông trường đề ra.

Mùa khô cũng là mùa vào rừng hái xoài xanh thái nhỏ phơi khô để dành làm mắm, nấu canh chua, bởi không có nước để tăng gia sản xuất, nên mùa khô không có rau, anh em lặn lội ra bờ lô hái rau rừng về nấu canh, chặt chuối cây thái nhỏ luộc chấm với nước mắm, ăn với những con mắm khô nông trường phân phối. Mùa khô cũng là mùa công nhân tranh thủ đội nắng cháy da cuốc rẫy, chờ mưa xuống gieo lúa tăng gia.

Tôi còn nhớ dưới đêm trăng sáng ông Võ Văn Chấp và ông Chu Thoại – làm y tá đội – ra bờ lô cuốc cả đêm không biết mệt. Cuộc sống của công nhân nông trường lúc bấy giờ thiếu thốn đủ điều nhưng sức lực lại mạnh mẽ vô cùng, họ dành cả tuổi xuân, nhiệt thành cống hiến cho công việc được giao.

Vâng! Kỉ niệm một thời không thể nào quên 10 năm làm việc và sinh sống ở Nông trường IaNhin. Mỗi khi đến mùa chống cháy, tôi lại bồi hồi nhớ. Và cứ một hai năm, tôi lại tranh thủ thời gian để về thăm nông trường ấy, giờ đã phát triển rất nhiều, cao su bạt ngàn xanh ngút mắt, cao su xa tít tận chân trời….

Cuộc sống của người công nhân đã thay đổi, họ vững vàng đi lên trong gian khó, phát triển kinh tế gia đình và có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

NGUYỄN VĂN DŨNG