CSVN – Tháng 10 về, khi hạt mưa chỉ còn lác đác, nhường chỗ cho vạt nắng bao phủ trải dài xa tít tắp. Thì đây đó ở thôn quê vẫn thường xuyên bắt gặp hình ảnh đám trẻ thơ tung tăng đi lượm hạt cao su về bán.

 Ngày ấy mùa cao su rụng hạt, trái cao su bung nổ lốp bốp nghe thật vui tai. Có lẽ nhờ mùa này mà chúng tôi có thêm tiền bán hạt cao su mua được cái cặp mới, hay cái áo mới và có tiền ăn quà vặt bánh kẹo mỗi khi đến trường.

 Còn nhớ một lần đang lom khom lượm hạt thì gặp một ông râu tóc bạc phơ không biết từ đâu xuất hiện rồi kể cho chúng tôi nghe truyền thuyết về cây cao su.

Ngày nọ, có một chàng thanh niên khôi ngô tuấn tú ở nước Sở hành nghề buôn bán vì vậy mà cuộc sống du mục khắp nơi, khi chàng qua nước Nam đến một làng quê nghèo sống bằng nghề dệt lụa gặp được nàng Su. Nàng Su có vóc dáng cao ráo, làn da trắng như tuyết và “khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang. Sau vài lần gặp gỡ nói chuyện thì hai người phải lòng yêu nhau. Một ngày kia, chàng trai nước Sở do công việc phải đi du mục nơi khác. Chàng hẹn nàng mùa thu năm sau sẽ quay lại tìm nàng rồi dâng lễ xin bố mẹ được lấy nàng làm vợ. Nàng Su ở nhà chờ đợi, ngoài thời gian lo việc bếp núc, ban đêm nàng dành thời gian dệt lụa, thêu thùa chuẩn bị quần áo, chăn, màn… cho cuộc sống vợ chồng con cái sau này. Nàng thêu thùa quần áo, chăn màn rất nhiều, rồi nàng đem đi cho những vợ chồng son trong xóm. Nàng Su cứ cần mẫn làm việc từ năm này sang năm khác, và cứ thế chờ đợi người yêu…

Lúc chàng trai nước Sở quay lại thì nàng mất vào đúng mùa thu cách đó vài năm vì lâm bệnh hiểm nghèo. Nghe những người cao niên trong làng dệt nói: Thượng đế vì động lòng trước tình cảm sâu sắc chờ người yêu, và tấm lòng nhân ái của nàng Su mà lúc mất cho nàng được hóa thân thành cây cao su cao to sừng sững vừa có bóng mát để che vừa có ích cho muôn người. Chàng trai nước Sở đau buồn, cảm động trước sự thủy chung của người yêu. Chàng quyết định ở lại nước Nam sinh sống để ngày ngày được bên cạnh chăm sóc cây cao su tươi tốt cho đến lúc mất và chàng cũng được hóa thân thành hòn đất nung.

Cũng bởi tấm lòng nhân ái, thủy chung của nàng Su, mà khi hóa thân cây cao su mọc ở đâu cũng dễ nhận biết. Đó là, mỗi khi mùa thu về là cây cho trái chín và bung nổ âm thanh lốp bốp rõ to, đám trẻ chỉ cần nghe ngóng tiếng nổ là đến đó lượm hạt cao su về bán lấy tiền cũng chẳng sợ ai la rầy vì hạt cao su như là của trời cho con nít vậy.

Sau này con người còn khám phá được dòng mủ trắng tinh từ bên trong thân cây cao su có giá trị kinh tế cao, rồi người ta biến hòn đất nung kia thành cái chén sành hứng mủ cao su bây giờ. Mủ cao su khi khai thác ra được sản xuất thành nệm, săm, lốp xe… rất có giá trị kinh tế trong xuất khẩu đem ngoại tệ về xây dựng quê hương đất nước và gỗ cao su cũng thuộc vào loại gỗ quý… như tấm lòng nàng Su vậy.

VĂN CẢI