CSVNO – Đó là nhấn mạnh của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc tại Hội thảo phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam: Chính sách và Giải pháp thực hiện, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO), tổ chức ngày 15/9.

Sự kiện nằm trong khuôn khổ Dự án “Triển khai khu công nghiệp sinh thái theo hướng tiếp cận từ Chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu” do Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO) tài trợ, nhằm phổ biến các nội dung mới của Nghị định số 35/2022/NĐ-CP, bao gồm các quy định về chuyển đổi và xây dựng mới khu công nghiệp sinh thái.

Trong hơn 30 năm hình thành và phát triển, các khu công nghiệp (KCN), khu kinh tế (KKT) đã đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Đóng vai trò quan trọng trong tổng thu ngân sách, tạo việc làm, góp phần nâng cao sức cạnh tranh, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá và thúc đẩy hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam, tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu, tạo động lực đổi mới công nghệ sản xuất.

Cả nước hiện có 406 KCN, 18 KKT ven biển, 26 KKT cửa khẩu, thu hút hơn 21 nghìn dự án đầu tư trong và nước ngoài với tổng vốn đăng ký khoảng 340 tỷ USD.

Bên cạnh những đóng góp quan trọng, các KCN, KKT cũng đối diện với không ít thách thức. Việc phát triển KCN, KKT theo chiều rộng gặp khó khăn do nguồn lực về lao động, đất đai, tài nguyên đã tới hạn, trong khi năng suất lao động, hiệu quả khai thác tài nguyên chưa cao; chưa đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và an sinh xã hội; các ưu đãi về thuế, đất đai đang có xu hướng giảm dần…

Do vậy, việc phát triển KCN, KKT cần có những mô hình mới với các cơ chế chính sách phù hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng đất, thu hút đầu tư và tận dụng được cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Từ năm 2015 đến năm 2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với UNIDO, SECO và các nhà tài trợ khác triển khai thí điểm mô hình KCN sinh thái tại Ninh Bình, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Theo đó, đã có trên 72 doanh nghiệp thực hiện hơn 900 giải pháp tiết kiệm năng lượng và sản xuất sạch hơn. Tiết kiệm 76 tỷ đồng mỗi năm và huy động được khoảng 207 tỷ đồng từ khu vực tư nhân, cắt giảm được 32 tấn khí CO2 hằng năm, bước đầu đem lại hiệu quả về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.

Trong giai đoạn 2020 – 2023, Chính phủ Thuỵ Sỹ tiếp tục hỗ trợ 3 KCN tại TP.HCM, Hải Phòng và Đồng Nai phát triển chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái theo khung quốc tế, là tiền đề để nhân rộng mô hình này trên cả nước.

“Thực tế bước đầu cho thấy, mô hình KCN sinh thái chỉ thực sự phát huy vai trò tích cực đối với với chiến lược phát triển bền vững của quốc gia khi được nhân rộng trên cả nước. Với các hỗ trợ về chính sách, công nghệ, tài chính, thông tin và cơ chế kết nối chặt chẽ giữa các cơ quan trong nước và các tổ chức quốc tế” – Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết.

Để phát huy hiệu quả mô hình KCN sinh thái, thời gian tới cần có thêm các hướng dẫn về quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật của các Bộ ngành và hướng dẫn về kỹ thuật từ các chuyên gia trong nước, quốc tế. Đặc biệt đối với các mạng lưới cộng sinh công nghiệp và giải pháp kinh tế tuần hoàn.

Ngoài ra, việc bổ sung chính sách ưu đãi về tài chính cho các KCN sinh thái, doanh nghiệp sinh thái như miễn, giảm thuế, tiền thuê đất, ưu tiên vay vốn tín dụng… là cần thiết để khuyến khích doanh nghiệp tự thực hiện việc chuyển đổi và xây dựng mới KCN sinh thái.

Tại sự kiện, bên cạnh việc phổ biến một số nội dung mới đáng chú ý của Nghị định số 35/2022/NĐ-CP, nhiều chuyên gia, nhà quản lý cũng đưa ra nhiều góc nhìn về tầm quan trọng của việc chuyển đổi mô hình truyền thống sang KCN sinh thái.

THIÊN HƯƠNG