CSVN – Chuyện gây quỹ mua cồng chiêng của thanh niên ở nhiều làng của xã Yang Bắc huyện Đăk Pơ, tỉnh Gia Lai xuất phát từ nhu cầu sinh hoạt văn hóa vốn còn rất nhiều thiếu thốn của họ. Cũng từ phong trào này, mới thấy hết tình yêu và ý thức bảo tồn văn hóa truyền thống của thanh niên nhiều vùng dân tộc thiểu số.

Từ chuyện gây quỹ hoạt động Đoàn

Yếu tố quyết định đến hoạt động mạnh hay yếu của mỗi chi đoàn thanh niên phụ thuộc rất nhiều vào “túi tiền” của Chi đoàn đó. Chính vì vậy, phong trào gây quỹ trở thành hoạt động sôi nổi của Đoàn viên thanh niên (ĐVTN). Với ĐVTN ở xã Yang Bắc huyện Đak Pơ, cách làm thật đơn giản nhưng rất hiệu quả. Anh Đinh DRăp, Bí thư Đoàn xã cho biết: “Điểm giống nhau trong hoạt động gây quỹ đó là các làng đều được xã cho mượn đất để sản xuất. Chi đoàn ít nhất là 1 ha, có Chi đoàn nhiều đến 5-6 ha như Chi đoàn làng Jro Dơng đang sở hữu 3 ha mía và 3 ha bắp sắp cho thu hoạch. Mỗi Chi đoàn thu nhập vài chục triệu/năm là chuyện thường”.

99% ĐVTN trong xã là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), đây là lực lượng lao động chính của xã, thu nhập chủ yếu từ sản xuất nông nghiệp. Do đời sống còn khó khăn nên việc bỏ tiền túi ra để nộp quỹ hoạt động là điều không dễ dàng. Cái khó ló cái khôn, sáng kiến mượn đất sản xuất để gây quỹ đưa ra nhanh chóng được ĐVTN đồng tình ủng hộ.

Đinh DRăp nhớ lại: “Trước đây, thanh niên toàn xã chỉ có chung một mảnh đất rẫy, chúng tôi trồng bắp, trồng mía và các Chi đoàn thay phiên nhau chăm sóc. Hiệu quả rõ rệt sau vụ thu hoạch đầu tiên đã thôi thúc chúng tôi mạnh dạn xin xã cho mượn thêm đất và chia diện tích cho từng Chi đoàn thôn, làng. Quyết tâm và sự lao động chăm chỉ đã mang đến hiệu quả rõ rệt, như làng Jun, năm nào cũng gây quỹ trên 50 triệu đồng, nhiều làng khác cũng đến 30-40 triệu đồng/năm. Đó là kết quả của cuộc đua âm thầm nhưng quyết liệt giữa các Chi đoàn làng”.

Thanh niên trong làng phải biết chơi chiêng

Với số tiền gây quỹ mỗi năm không nhỏ, nhiều làng ưu tiên hàng đầu cho việc mua cồng chiêng phục vụ sinh hoạt. Riêng làng Jun, thanh niên đã đổi 2 con trâu to (trên 20 triệu đồng) để lấy một bộ chiêng 9 làm phương tiện sinh hoạt mấy năm nay. Làng Bung Bang, Krối, Jro Dơng cũng đã “tậu” mỗi làng một bộ chiêng vài chục triệu đồng.

Chúng tôi sẽ tiếp tục phát động và nhân rộng mô hình này trên địa bàn toàn xã vì cồng chiêng không chỉ đơn thuần là loại nhạc cụ, phương tiện thông tin, tài sản giá trị, sự giàu sang phú quý mà nó còn được coi như là vật gia bảo của mỗi gia đình, của dòng họ, nên vậy cần nhân rộng hoạt động này nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên.

Ông Trường Trung Tuyến – Bí thư Đảng ủy xã Yang Bắc

Khi được hỏi, sao không mua âm ly, loa đài như nhiều Chi đoàn khác. Đinh Răm chia sẻ bằng suy nghĩ rất giản dị: “Chúng tôi yêu tiếng chiêng từ lúc còn nằm trong bụng mẹ. Đó cũng là sinh hoạt văn hóa chủ yếu của thanh niên trong những dịp lễ, hội. Không chỉ biết chơi những bài truyền thống, thanh niên còn biết biến tấu bằng cách ghép chiêng từ bộ này với bộ khác để chơi những bài hát cách mạng như: Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng, Ca ngợi Anh hùng Núp hay những bài vui nhộn, mừng hạnh phúc trong đám cưới”.

Anh khẳng định: “Thanh niên trong làng, không ai không biết chơi chiêng. Toàn xã có 15 làng thì ở mỗi làng đều thành lập được một đội chiêng thanh niên”. Anh cán bộ đoàn có vóc người nhỏ nhắn nhưng điệu bộ dứt khoát này minh chứng cho chúng tôi, anh không nói chơi. Đội chiêng nhanh chóng được tập hợp gồm trên 20 người chơi chiêng và đội xoang với 15 cô gái trẻ.

Những khát khao về cuộc sống, hy vọng ấm no, hạnh phúc được dâng hiến, tỏ bày trọn vẹn trong từng động tác căng tràn sức sống xuân thì. Người già, trẻ nhỏ chốc lát kéo đến chật kín cả một khoảng sân rộng trước nhà rông trật tự thưởng thức. Thế mới thấy, cồng chiêng trong không gian riêng của nó, có sức hút kỳ lạ!
Trong lúc mọi người đang rộn rã trong tiếng chiêng “Mừng lúa mới”, “Lễ đâm trâu”… thì già làng Đinh Srươnh miệng ngậm tẩu, trầm ngâm theo dõi. Già bộc bạch: “Đội chiêng của làng mới đạt giải A trong Liên hoan cồng chiêng-ca múa nhạc dân gian của huyện đấy. Nhìn thằng Đinh Lêm đấy, thằng cao nhất, trẻ nhất trong đội đấy, tao dạy nó hoài rồi cũng biết cầm cái chiêng ra dáng lắm. Được giải cao nhất huyện nhưng bọn trẻ cũng phải học nhiều lắm”.

Bài, ảnh: Hà Đức Thành