Khoa học chưa có cái nhìn sâu sắc về hóa chất trong môi trường như một trong những nguyên nhân làm suy giảm đa dạng sinh học. 40 nhà khoa học trong mạng lưới nghiên cứu RobustNature của Đại học Goethe Frankfurt và các viện cộng tác đã chứng thực điều này trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Nature Ecology and Evolution”.

Các nhà nghiên cứu coi cách tiếp cận liên ngành là một cơ hội mới nhằm hiểu rõ hơn về sự mất mát đa dạng sinh học để có thể thực hiện các biện pháp đối phó hiệu quả hơn. Để đạt được mục tiêu này, họ đang nghiên cứu sự tương tác giữa ô nhiễm hóa chất và mất đa dạng sinh học.

Sự suy giảm đa dạng sinh học đang đe dọa chính nền tảng của cuộc sống con người. Khoa học cho rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm này. Tuy nhiên, trong khi nhiều nghiên cứu đang được tiến hành về mối liên hệ giữa một mặt là sự suy giảm của các loài và mất môi trường sống, mặt khác là sự xâm lấn của các loài không phải bản địa hoặc biến đổi khí hậu, thì khoa học lại ít chú ý đến tác động của hóa chất đối với đa dạng sinh học. Một nghiên cứu gần đây của một nhóm các nhà nghiên cứu do Giáo sư Henner Hollert, Tiến sĩ Francisco Sylvester và Fabian Weichert từ Đại học Goethe Frankfurt đứng đầu đã chứng thực điều này.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích sâu các tài liệu khoa học về chủ đề này từ năm 1990 đến năm 2021. Theo phân tích của họ, rất nhiều bài nghiên cứu về ô nhiễm môi trường do hóa chất chỉ được đăng trên một số ít tạp chí chuyên ngành về độc chất sinh thái, trong đó bài về mất mát đa dạng sinh học chỉ thỉnh thoảng được tìm thấy. Henner Hollert cho biết: “Điều này cho thấy rằng lĩnh vực này đang bị hạn chế, hoàn toàn trái ngược với việc công bố liên quan đến các nguyên nhân khác gây mất đa dạng sinh học toàn cầu,” Henner Hollert nói. “Nghiên cứu về tác động môi trường của hóa chất hầu như vẫn tách rời khỏi việc đánh giá sự mất mát đa dạng sinh học.”

Các tác giả kêu gọi tập trung liên ngành mạnh mẽ hơn trong nghiên cứu để tác động của các chất hóa học đối với đa dạng sinh học có thể được hiểu rõ hơn và giảm thiểu. Điều khiến các nhà nghiên cứu lạc quan ở đây là thực tế đã có nhiều tiến bộ về phương pháp luận trong độc học sinh thái và sinh thái học trong những năm gần đây. Ví dụ: với sự trợ giúp của các phân tích dựa trên hiệu ứng và hóa học tiên tiến cũng như khoa học dữ liệu lớn, có thể phát hiện hàng nghìn chất đã biết và chưa biết trong các mẫu môi trường cùng một lúc. Ngoài ra, còn có các công nghệ giám sát môi trường từ xa, ví dụ như bằng vệ tinh, cũng như các mô hình máy tính để dự đoán rủi ro sinh thái của hóa chất và phương pháp xác định đa dạng sinh học với sự trợ giúp của DNA môi trường.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng nhìn thấy những thách thức khá lớn mặc dù có cách tiếp cận liên ngành. Ví dụ, dữ liệu cơ bản thường thiếu; mỗi lĩnh vực được nghiên cứu có đặc điểm cụ thể; các quá trình ở quy mô hệ sinh thái rất phức tạp. Để đáp ứng những thách thức này, các nhà nghiên cứu đã đưa ra 16 khuyến nghị. Ví dụ, họ đề xuất bắt buộc ngành công nghiệp phải công khai dữ liệu liên quan. Hoặc họ đề xuất phát triển các mô hình thử nghiệm sinh thái không chỉ bao gồm các sinh vật riêng lẻ mà còn cả quần thể, cộng đồng hoặc thậm chí toàn bộ hệ sinh thái.

NGUYỄN ANH NGHĨA

(Theo chemeurope.com)