CSVN – Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Biến đổi Khí hậu 2023 (COP28) đã quy tụ các nhà lãnh đạo từ các Chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức phi Chính phủ và xã hội dân sự đến Dubai để tìm ra giải pháp cụ thể nhằm giảm thiểu rủi ro biến đổi khí hậu, cắt giảm khí thải và làm chậm tốc độ nóng lên toàn cầu cũng như thúc đẩy các kế hoạch thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Vì một nền kinh tế cao su thiên nhiên bền vững và công bằng

Để giải quyết các vấn đề môi trường hiện tại,điều cấp thiết là phải thực hiện các hành động quyết đoán để thay đổi cách chúng ta quản lý tài nguyên thiên nhiên, thiết kế lại các sản phẩm sử dụng vật liệu tái tạo và tiêu tốn ít năng lượng hơn, thực hiện các quy trình sản xuất đổi mới để giảm chất thải và đảm bảo rằng vật liệu được sử dụng hợp lý, tái sử dụng nhiều nhất có thể.

Cao su tự nhiên (NR) có thể đáp ứng một số yêu cầu này và trở thành một phần của nền kinh tế sinh học tuần hoàn dựa vào rừng:

• Thay thế vật liệu tổng hợp và nhiên liệu hóa thạch, giảm phát thải khí nhà kính;
• Góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu bằng cách tăng bể chứa carbon;
• Hỗ trợ sự thích ứng của các hệ thống khác với biến đổi khí hậu.

NR là một ngành kinh tế quan trọng ở nhiều quốc gia và có ý nghĩa xã hội lớn vì nó nuôi sống khoảng 40 triệu người trên toàn cầu, với khoảng 85% sản lượng đến từ công việc của các hộ tiểu điền. Để NR đạt được các mục tiêu mong muốn, điều quan trọng là phải có môi trường thuận lợi. Các chính sách phải được Chính phủ đưa ra để tiến lên phía trước, hỗ trợ cộng đồng địa phương và xây dựng một nền kinh tế bền vững hơn.

Tại COP28, 64 quốc gia đã tham gia Liên minh Đối tác Đa cấp Tham vọng Cao (CHAMP) để Hành động vì Khí hậu, cam kết hợp tác với các chính quyền địa phương để nâng cao giai đoạn Đóng góp do Quốc gia Tự quyết định (NDC) tiếp theo và các kế hoạch khí hậu khác. Tiềm năng mạnh mẽ về hành động vì khí hậu và phát triển bền vững của NR cần được thừa nhận. Chính phủ các nước sản xuất và tiêu thụ cao su nên đưa NR vào NDC của mình. Điều này sẽ có lợi về mặt sử dụng đất, thay đổi sử dụng đất và lâm nghiệp, tăng cường trồng rừng và quản lý rừng bền vững.

Biến đổi khí hậu có mối liên hệ sâu sắc với các mô hình bất bình đẳng toàn cầu. Những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất phải chịu gánh nặng của tác động của biến đổi khí hậu nhưng lại đóng góp ít nhất vào cuộc khủng hoảng. Mặc dù một số bước quan trọng đã được thực hiện nhằm hướng tới một nền kinh tế cao su bền vững, nhưng vẫn cần nhiều nỗ lực hơn để hiểu rằng các cộng đồng đang sống và phát triển sản xuất nguyên liệu thô chiến lược này có thể được bảo vệ. Điều quan trọng là phải định lượng tác động kinh tế xã hội của bất kỳ thay đổi nào về điều kiện khí hậu có thể ảnh hưởng nặng nề đến hệ thống NR ở các nước sản xuất.

Để làm được điều đó, cần phải cải thiện chất lượng và đo lường dữ liệu kinh tế xã hội. Dữ liệu đáng tin cậy rất quan trọng để đánh giá những thay đổi có thể xảy ra trong môi trường sống, ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh sinh kế và tác động đến việc làm. Hơn nữa, một số nhóm xã hội đặc biệt dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu, trong số đó có phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, người lao động nhập cư, người già và những người khác. Phụ nữ trong lĩnh vực này phải đối mặt với rủi ro khí hậu một cách không cân xứng vì họ ít có khả năng tiếp cận tài chính hơn và ít tích lũy của cải hơn để giải quyết những rủi ro đó. Việc không khai thác nguồn nhân tài của lực lượng lao động nữ và đưa quan điểm của họ vào chương trình nghị sự về khí hậu NR có thể cản trở sự tiến bộ. Các tổ chức và ngành cao su cần hiểu rõ động lực giới trong chuỗi giá trị cao su. Đàn ông và phụ nữ mang lại sự đa dạng, và điều này làm phong phú thêm việc đưa ra quyết định. Hơn nữa, cả hai giới đều có kiến thức và chuyên môn cụ thể liên quan đến sản xuất cao su của các hộ tiểu điền và toàn bộ chuỗi giá trị cao su. Cùng nhau và miễn phí sẽ bao phủ nhiều nền tảng hơn.

Một nền kinh tế NR bền vững và công bằng phải là mục tiêu chính cho bất kỳ hành động nào của các bên liên quan. COP28 đã nhắc lại sự cần thiết phải song hành các hành động về khí hậu và tính toàn diện nếu chúng ta cam kết đáp ứng các mục tiêu của Thỏa thuận Paris. Các Chính phủ và ngành cần khẩn trương hợp tác để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình ra quyết định nhằm phát triển các chính sách và dự án cho phép khai thác tiềm năng NR, bảo vệ sản xuất và thúc đẩy tăng trưởng và thịnh vượng trong cộng đồng địa phương khi thế giới đang chờ đợi…

IRRDB thảo luận về COP28

Hiệp hội các nước sản xuất cao su thiên nhiên IRRDB đã tổ chức thảo luận về khả năng ngành công nghiệp cao su tự nhiên tham gia COP28.

Một số điểm nổi bật tại buổi thảo luận bao gồm nhu cầu thúc đẩy và thuyết phục ngành NR như một ngành công nghiệp xanh. Một điểm đáng lưu ý được thảo luận là khả năng cô lập carbon, chứng tỏ ngành công nghiệp cao su thân thiện với môi trường, với rừng cao su đóng vai trò là bể chứa carbon quan trọng giúp hấp thụ CO2 trong khí quyển. Việc phát huy các giá trị tích cực của NR trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu được nhấn mạnh nhằm mục đích tăng nhu cầu về NR và từ đó tăng giá cao su.

Hơn nữa, sự tham gia tích cực của giới trẻ vào việc quảng bá các giá trị của NR là rất quan trọng để thu hút các cá nhân trẻ hơn vào ngành. Chương trình này có thể được bắt đầu bằng cách đăng thông tin thực tế về NR về biến đổi khí hậu trên mạng xã hội. Cần phải tăng cường truyền thông hiệu quả về các giá trị tích cực của NR. Việc xác định và lưu giữ dữ liệu liên quan đến những giá trị tích cực này là điểm khởi đầu tốt cho việc liên lạc hiệu quả giữa các quốc gia sản xuất cao su.

Ngoài ra, hướng nghiên cứu nên tập trung vào việc thúc đẩy NR như một giải pháp giảm thiểu biến đổi khí hậu. Đề xuất liên quan đến sự tham gia của NR vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu được coi là cần thiết để COP tiếp theo ủng hộ mạnh mẽ những giá trị tích cực của NR. Cuộc họp cũng khuyến nghị sự tham gia của giới trẻ vào COP tiếp theo để khuếch đại tiếng nói của giới trẻ. Để giải quyết các vấn đề NR liên quan đến biến đổi khí hậu và nêu bật những giá trị tích cực của nó, một đội đặc nhiệm đã được thành lập, với NextGeNRE được bổ nhiệm làm ban thư ký cho đội đặc nhiệm này.

NGUYỄN ANH NGHĨA

(theo Salvatore Pinizzotto, IIRDB)