CSVN – Tôi biết K’pă Toal đã lâu – từ khi còn làm công tác Đoàn Thanh niên – hay nói đúng hơn là kể từ khi Toal vào làm công nhân cao su. Những dấu mốc trong cuộc đời của Toal giống như những “nốt nhạc thăng, trầm” trong bài hát. Có đầy đủ cảm xúc vui buồn pha trộn nhau.

Những “nốt thăng” thay đổi cuộc đời

Kpă Toal – sinh năm 1982, tại làng Klũ, thôn Klũ – Klă, xã Ia Boòng, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai – trong một gia đình người dân tộc Jơ Rai, bố mẹ là công nhân cao su. Toal nghỉ học từ năm lớp 6 để theo phụ giúp bố mẹ. Tháng 7/2003, Toal vào công nhân cao su , bởi những ngày còn nhỏ tình yêu cây cao su như đã thấm vào huyết quản.

Sau khi vào làm công nhân, được sinh hoạt trong tổ chức, đoàn thể Toal đã thay đổi hẳn nhận thức của mình về cuộc sống. “Nốt thăng” đầu tiên của cuộc đời Toal chính là năm 2007, được sự tin tưởng của các cấp lãnh đạo, sự tín nhiệm của của anh em trong đơn vị Toal được bầu làm Tổ trưởng Tổ khai thác số 1, Chủ tịch Công đoàn Bộ phận, kiêm Bí thư Chi đoàn Thanh niên đội 4, Nông trường Đoàn Kết – Công ty TNHH MTV Cao su Chư Prông. Đặc biệt, cũng trong năm đó Toal vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng. “Nốt thăng” đó đã làm thay đổi hẳn nhận thức và việc làm của Toal trong suốt quãng thời gian làm công nhân nói chung và hoạt động Công đoàn sau này nói riêng.

Năm 2009, Toal là người đầu tiên đăng ký đi học lớp bổ túc văn hóa, ngoài việc nâng cao trình độ văn hóa thì đây cũng là dịp Toal tuyên truyền cho bà con trong làng thấy được việc nâng cao kiến thức cũng là cách cải thiện cuộc sống. Theo gương Toal, một số công nhân và thanh niên của làng cũng đi học và cùng nhau tốt nghiệp cấp II. Sau này đã trở thành phong trào được thôn làng Klũ đưa vào hương ước để hạn chế tình trạng bỏ học sớm của một bộ phận trẻ em trong làng.

Ngày 04/02/2016, gia đình Toal dọn vào ở trong căn nhà mới sau 13 năm ở chung với bố mẹ vợ (theo tập quán của người Jơ Rai). Căn nhà với tổng chi phí xây dựng 140 triệu đồng, trong đó Công đoàn công ty hỗ trợ 40 triệu đồng cho cán bộ Công đoàn có thành tích xuất sắc – Đó là “nốt thăng” thứ hai – Có được thành quả đó là sự phấn đấu không ngừng của bản thân Toal trong gần 10 năm làm công tác Công đoàn.

“Nốt thăng” thứ ba – đó là kỷ niệm sâu sắc nhất mà Toal có được trong cuộc đời mình. Tháng 9/2018, Toal vinh dự được bầu đi dự Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XII – Là đại biểu duy nhất đại diện cho các công ty cao su hoạt động trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Lần đầu tiên được vào thăm lăng Bác, Toal thật sự xúc động.

Trước đây Toal chỉ biết về cuôc đời Bác qua lời kể của Già làng, bố mẹ. Nay được các anh chị ở Bảo tàng Hồ Chí Minh kể lại chi tiết về cuộc đời Bác đã để lại trong Toal những ấn tượng không bao giờ phai. Những ngày ở Hà Nội là những ngày đáng nhớ nhất trong cuộc đời của Toal.

Công đoàn đã cho mình cuộc đời thứ hai

“Nốt trầm” đầu tiên chính là ngày bố mất – năm 2010 – với Toal bố là người bạn rất thân thiết nhất. Là người đã định hướng cho Toal trong việc vào làm công nhân cao su, động viên Toal đi học để nâng cao trình độ văn hóa và kiến thức xã hội. “Cứ như mình vừa mất đi một phần của cơ thể vậy!” – Toal tâm sự.

“Ông chỉ biết vơ vào mình thôi!” Đó là câu nói của Đội trưởng đội 4 với Toal năm 2017. “Buồn lắm”, Toal nói với khóe mắt đỏ hoe. Năm đó Toal đã thắc mắc với lãnh đạo đơn vị về việc phân bổ lại sản lượng mủ giao khoán chưa hợp lý đối với từng công nhân, dẫn đến việc công nhân lãn công một ngày. Sau đó đồng chí đội trưởng cũng hiểu được mục tiêu đấu tranh của Toal là thực hiện một trong những chức năng nhiệm vụ của Công đoàn trong việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động.

Năm 2019 – “nốt trầm buồn” sau lần đi khám sức khỏe định kỳ do công ty tổ chức Toal được chẩn đoán bị u ác bàng quang. Cảm giác như “cả bầu trời sụp đổ” dưới chân mình. Không ít lần Toal nghĩ: “Hay mình xin nghĩ việc để không làm ảnh hưởng đến đơn vị cũng như cuộc sống của gia đình”.

Khi nghe tin Toal mắc căn bệnh hiểm nghèo, Công đoàn nông trường lập tức đến thăm, song song với nguồn hỗ trợ của Công đoàn công ty, Công đoàn Cao su Việt Nam tiếp tục hỗ trợ 10 triệu đồng để giúp đỡ Toal có thêm khoản tiền chi phí cho việc chữa bệnh gần 1 năm tại Bệnh viện Bình Dân– TP. Hồ Chí Minh. Toal đã thật sự xúc động và tự nhủ “Không! Mình phải đứng lên, mình không phải là con người như vậy. Công đoàn đã cho mình cuộc đời thứ hai”.

Có thể nói, trong gần 20 năm làm công nhân khai thác của Toal có sự ảnh hưởng sâu sắc của các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là tác động của Công đoàn đã làm thay đổi hẳn cuộc sống của Toal. Toal luôn là người đi đầu trong việc tích cực hưởng ứng phong trào “rèn luyện tay nghề để trở thành thợ giỏi”, “phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật” … Và bản thân đã đạt khá nhiều thành tích trong các Hội thi tay nghề khai thác mủ giỏi như: Giải I, II, III, Khuyến khích (cấp đội); Giải Nhất (cấp nông trường); Giải III, Khuyến khích (cấp công ty) …

Nghị lực đáng khâm phục, luôn có ý chí vươn lên

Ngoài ra, Toal đã có giải pháp“Cải tiến phương pháp bôi thuốc kích thích cho vườn cây cao su ở thời kỳ cạo tận thu thanh lý”. Đó là, thay thế việc dùng chổi quét sơn bằng cách dùng bình phun loại nhỏ có gắn ống dẫn kết hợp với bàn chải đánh răng để bôi thuốc lên đường cạo. Cách làm mới này giúp công nhân thao tác dễ dàng hơn, rút ngắn được thời gian, thuốc bám đều hơn, hạn chế lượng thuốc rơi ra ngoài … tiết kiệm chi phí sản xuất và đem lại hiệu quả cao.

Trong công tác Công đoàn, nhất là vận động bà con vào làm công nhân là một việc làm khó, mất rất nhiều thời gian, nhưng với Toal đơn giản chỉ là: “Biết đến đâu thì nói với bà con đến đó. Nói một lần không được thì nói nhiều lần, đến khi nào bà con thấu hiểu mới thôi”. Toal tâm sự.

Toal đã thành công trong việc vận động bà con của thôn vào làm công nhân ở các nông trường khác, thay đổi hẳn nhận thức bám làng theo truyền thống của người địa phương. Hiện nay trong gia đình Toal có anh trai và em gái đều là công nhân cao su.

Đặc biệt, năm 2015 có 3 lao động muốn nghỉ thôi việc để thanh toán chế độ một lần trong khi đã có thời gian công tác 18 năm. Toal đã gặp gỡ động viên theo cách vận động các cháu, các em phụ bố mẹ duy trì làm công nhân đến khi đủ điều kiện nghỉ hưu. “Sau khi nhận sổ hưu họ cứ mời “nhum bay” (uống rượu) cám ơn hoài. Cũng mệt nhưng vui”, Toal cười chia sẻ.

Trước tình hình dịch Covid – 19 diễn biến phức tạp, tuy địa bàn công ty đang là “vùng xanh” nhưng Toal vẫn thường xuyên tuyên truyền để bà con nhận thức được sự nguy hiểm của dịch bệnh và thực hiện đúng quy định của các cấp chính quyền.

Hiện tại gia đình Toal có 1ha cà phê, 2 ha điều, 1ha cao su, cho thu nhập 100 triệu đồng/ năm. Có 1 xe công nông và 4 xe máy để phục vụ sản xuất và đi lại. Vợ Toal luôn phụ giúp chồng trong khai thác mủ; Con trai lớn đang học lớp 11 và con gái nhỏ đang học lớp 6, với thành tích luôn đạt học sinh xuất sắc.

Xin mượn câu nói của anh Mạnh – Chủ tịch Công đoàn nông trường – đúc kết về Kpă Toal thay cho lời kết: “Nó” có nghị lực đáng khâm phục, luôn có ý chí vươn lên trong bất cứ hoàn cảnh nào. Bà con thương “Nó” lắm.

ĐOÀN ANH BẢO (Cao su Chư Prông)