CSVN – Được thành lập từ 1997, nằm trên địa phận thị tứ Truông Bát, xã Hà Linh (Hương Khê, Hà Tĩnh), Công ty TNHH MTV Cao su Hà Tĩnh có tiền thân là lâm trường trồng rừng Truông Bát.

Ngược thời gian, trở lại thời điểm năm 1998 – khi công ty gia nhập làm thành viên VRG. Ngày ấy, anh em công nhân thuộc Lâm trường trồng rừng Truông Bát, còn nhiều đắn đo lắm! Người có tư tưởng đổi mới thì hào hứng đón chờ một cuộc “cách mạng”, người an phận thì suy tư: “Biết có ổn không hay lại dắt díu nhau về quê…!”. Cũng dễ hiểu, bởi thời ấy, cả lâm trường
còn mang nặng dư âm của thời bao cấp, làm công ăn lương.

Nhưng khi trở thành thành viên của VRG, Công ty được đầu tư khá toàn diện trên tổng diện tích gần 15.000 ha rừng và đất lâm nghiệp. Sau khi chuyển đổi rừng, đất lâm nghiệp kém hiệu quả sang trồng mới cao su, chỉ trong vòng 2 năm, từ một đơn vị lực lượng lao động ít ỏi, Công ty đã tuyển dụng trên 1.800 lao động, chưa kể hợp đồng thời vụ với hộ dân. Lương, thưởng đầy đủ, cuộc sống người lao động luôn ổn định, Công ty đã tận dụng nguồn lợi đất đai để phát triển diện tích cao su.

Đến năm 2014, Công ty có tổng diện tích gần 6.000ha. Đặc biệt, để phát triển cao su sang nước bạn Lào, Công ty đã phối hợp với lực lượng thanh niên xung phong nước bạn Lào anh em trồng mới được trên 1.000ha cao su tại tỉnh Polykhamxay. Tất cả các diện tích cao su trong nước và nước bạn đều phát triển tốt.

…
Về lại chốn xưa, tôi ngỡ ngàng trước sự đổi thay kỳ lạ của Truông Bát, hơi ấm tình người như lan tỏa từ mỗi cán bộ, công nhân đến mỗi đồng bào dân tộc trong vùng. Tất cả xem rừng như mái nhà chung của những người gắn bó, sống chết bao đời nơi rừng núi đèo heo hút gió này.

Đêm Truông Bát mùa này buông nhanh. Xa trong ngút ngàn cao su, tiếng đôi chim tìm bạn tình nghe da diết, mời gọi. Nâng chén chè xanh sóng sánh, Phó TGĐ Đặng Bá Tú trầm tư: “Những năm 2014 về trước, tổng diện tích cao su của Công ty đạt gần 6.000ha, nhưng thực hiện quy hoạch cho các dự án trọng điểm của tỉnh, Công ty đã bàn giao thanh lý một số diện tích cao su đang kỳ khai thác ở huyện Kỳ Anh, Cẩm Xuyên”.

Sau mấy năm chuyển đổi, đến thời điểm này Công ty còn lại trên dưới 3.000ha. Do thời tiết bão lũ, rét đậm, rét hại đã làm cho một số diện tích cao su bị gãy, chết; năng suất mủ giảm, trong đó có một số diện tích qua kiểm kê cho thấy chỉ còn trên dưới 150 cây/ha. Số đạt tiêu chuẩn còn khoảng 2.500ha, trong đó số diện tích đưa vào khai thác xấp xỉ 2.000ha, năng suất
bình quân đạt trên dưới 1 tấn/ha.

Bữa cơm bên bếp ăn còn đang dở dang thì TGĐ Nguyễn Khánh Toàn xuất hiện trong bộ đồ bảo hộ lao động ở rừng về. Mệt mỏi sau một ngày dài, xắn quần cùng anh em công nhân đi thực địa các lô cao su, nhưng sâu trong mắt anh vẫn ánh lên vẻ quyết tâm lắm.

Đã mấy chục năm qua đi, chúng tôi mới lại được ngồi bên mâm cơm bếp ăn tập thể với những người lao động nghề rừng. Bữa ăn rất đơn sơ, giản dị với 1 đĩa rau sống, một món cá suối kho khế, mỗi khẩu phần còn có thêm một quả trứng luộc, mấy quả cà 1 bát canh rau hái từ rừng về. Người chăm lo cho mỗi bữa ăn của cán bộ, công nhân Công ty là một nữ công nhân, được Công ty phân làm cấp dưỡng. Không đợi chúng tôi hỏi, chị cấp dưỡng vui vẻ thông báo: “Nhà báo khen ngon nhưng chỉ hết mỗi suất có 15.000 đồng đấy thôi ạ”. Chúng tôi giật mình ngỡ ngàng và tự hỏi sao lại rẻ thế. Bởi một bữa ăn cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng mà lại bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm như thế này thì có lẽ các đơn vị nên tổ chức lại bếp ăn tập thể cho người lao động.

Trở về phòng làm việc, TGĐ Nguyễn Khánh Toàn cho chúng tôi xem toàn bộ hồ sơ Dự án phát triển năm 2017 của Công ty là tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng phát triển chuỗi hàng hóa công nghệ cao. Trong đó có sơ đồ bản vẽ thiết kế vùng đất được chuyển đổi từ diện tích cao su kém hiệu quả sang trồng cam chất lượng cao. Bên ấm nước chè xanh chát đậm, anh Toàn kể, thực hiện chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp của Tập đoàn cũng như của tỉnh, Công ty lập phương án xin chuyển đổi 500ha cao su kém hiệu quả, không bảo đảm mật độ quy định (chỉ còn trên dưới 150 cây/ha) sang trồng 200ha cam chất lượng cao và 300ha nghệ.

Nếu được VRG cho phép, Công ty sẽ thực hiện trồng 200ha cam Cao Phong được chuyển giao công nghệ khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ, kể cả 300 ha trồng nghệ. Từ đầu vào đến đầu ra Công ty đã có hướng đi cụ thể.

Cũng theo TGĐ Nguyễn Khánh Toàn, sau khi thực hiện dự án, Công ty sẽ giao khoán cho mỗi gia đình công nhân 1ha để chăm sóc, bảo vệ. Sau 3 năm ra sản phẩm sẽ được ăn chia rõ ràng, minh bạch, ưu tiên trên hết cho người lao động. Còn đối với cao su, Công ty sẽ thu hẹp lại chừng 2.500ha, tập trung chăm bón có sự hỗ trợ suất đầu tư của Tập đoàn để duy trì, phát triển tốt hơn. Bởi cây cao su vẫn là cây mũi nhọn chính của Công ty.

Tôi rời Truông Bát khi mặt trời đã rải những vạt nắng óng ả trên bạt ngàn màu xanh cao su. Hy vọng Công ty sớm tìm được sự đồng cảm, chia sẻ từ các cấp, ngành, tháo gỡ những khó khăn hiện tại.

Anh Bình