CSVN Xuân – Tại các kỳ họp Quốc hội (QH) khóa XIII diễn ra trong năm 2014 và những phiên thảo luận ở tổ cũng như trả lời báo chí, nhiều đại biểu QH đã có những đánh giá, phân tích về vai trò, sự đóng góp của việc phát triển cây cao su ở nước ta, cũng như chỉ ra những hạn chế, tồn tại của ngành cao su VN.

Lo âu vì giá cả bấp bênh

Bà Y Mửi – Đại biểu QH tỉnh Kon Tum, cho biết thực hiện chủ trương phát triển diện tích, cây công nghiệp, trong đó có cây cao su, Tây Nguyên nói chung và Kon Tum nói riêng đã tập trung ưu tiên các quỹ đất để phát triển trồng cây cao su, làm cho diện tích, năng suất và sản lượng cao su không ngừng tăng lên. Trong đó, loại hình kinh tế trồng cao su cũng phát triển đa dạng như loại hình cao su doanh nghiệp, nông trường có sự liên kết với nông dân…

Theo đánh giá của bà Y Mửi, sự phát triển nhanh cây cao su đã góp phần xóa đói, giảm nghèo, tạo ra nhiều công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, đặc biệt lao động khu vực nông thôn, đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Tuy nhiên, giá cả bấp bênh và liên tục giảm trong năm 2014 đã khiến đời sống người dân trồng cao su gặp nhiều khó khăn, nguy cơ tái nghèo, ảnh hưởng không ít đến chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.

 Trăn trở vì giá trị gia tăng thấp

Trong khi đó, ông Huỳnh Ngọc Đáng – Đại biểu QH tỉnh Bình Dương, hoan nghênh phương hướng phát triển các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng và tỷ trọng giá trị nội địa cao, trong đó có ngành cao su đang theo phương hướng này. Tuy nhiên, điều trăn trở của ông Đáng là: Cách đây gần 100 năm, người Pháp tổ chức ngành này theo cách toàn bộ nhựa cao su khai thác được qua sơ chế sẽ được chở hết về tiêu thụ ở chính quốc, xứ thuộc địa phải nhập lại từ chính quốc các sản phẩm cao cấp chế tạo từ nhựa cao su mà chính mình đã xuất thô trước đây. Như vậy, giá trị gia tăng chỉ có ở chính quốc, ở thuộc địa chỉ có giá trị thô.

Nhìn vào lối tổ chức sản xuất ngành cao su ở VN hiện nay, ông Huỳnh Ngọc Đáng đánh giá các vườn cây cao su bây giờ không còn là các địa ngục trần gian như xưa nữa, cây cao su cũng được trồng cả ở miền Trung và vùng Tây Bắc. Nhưng vẫn như xưa, hầu hết nhựa cao su chúng ta khai thác được, cả từ vườn cao su tiểu điền và công ty Nhà nước qua sơ chế cũng chỉ được xuất thô. “Có nghĩa là ta chỉ có giá trị thô, giá trị nội địa chỉ là giá trị thô với tỷ trọng rất thấp”- ông Đáng ưu tư.

Tương tự, phát biểu trước QH, ông Trương Trọng Nghĩa – Đại biểu QH TP.HCM, cho rằng nước ta có nhiều mặt hàng xuất khẩu đứng trong top 10, top 5, thậm chí nhất nhì thế giới. Nhưng suốt 2 thập kỷ vẫn gia công với lao động giá rẻ, xuất khẩu tài nguyên, giá trị gia tăng thấp…

Lấy ví dụ như mặt hàng cao su, nước ta đang có hàng trăm nghìn nhà máy, xí nghiệp, nhưng vẫn chỉ xuất thô nhựa cao su, trong khi mỗi năm nhập về hàng ngàn săm lốp ô tô và các mặt hàng cao cấp khác chế tạo từ chính nhựa cao su của ta. Nếu nhìn nhận thêm, sẽ thấy các ngành lắp ráp ô tô, điện tử, gia công dệt may, cơ khí và nhiều ngành hàng khác đều có giá trị gia tăng và tỷ trọng giá trị nội địa rất thấp.

Từ thực trạng đó, ông Huỳnh Ngọc Đáng cho rằng phương hướng của Chính phủ về nâng cao giá trị gia tăng và tỷ trọng giá trị nội địa là đúng hướng. Điều này cần được cụ thể trong tái cơ cấu nền kinh tế, để tạo ra giá trị thực sự.

N.P (tổng hợp)